Hãy tưởng tượng bạn dành nhiều tháng để tạo ra thứ gì đó độc đáo—một logo thương hiệu, một khẩu hiệu hấp dẫn hoặc thậm chí là một bài hát gốc—chỉ để thấy người khác sử dụng nó như của riêng họ. Cho dù xây dựng một doanh nghiệp hay tạo ra một kiệt tác nghệ thuật, luật sở hữu trí tuệ được đưa ra để bảo vệ công sức và sự sáng tạo của bạn.
Nhãn hiệu và bản quyền là hai yếu tố chính trong lĩnh vực này, nhưng mọi người thường nhầm lẫn giữa hai yếu tố này. Chúng phục vụ các mục đích khác nhau và việc biết cách thức hoạt động của từng yếu tố có thể giúp bạn tránh khỏi những sai lầm tốn kém và các cuộc chiến pháp lý.
Bài viết này sẽ phân tích nhãn hiệu và bản quyền là gì, chúng bảo vệ những gì, hành vi vi phạm trông như thế nào và chúng khác nhau như thế nào. Cuối cùng, bạn sẽ biết cách bảo vệ ý tưởng, sáng tạo và bản sắc thương hiệu của mình.
Mục lục
Một thương hiệu là gì?
Làm thế nào để có được nhãn hiệu?
Vi phạm nhãn hiệu là gì?
Bản quyền là gì?
Vi phạm bản quyền là gì?
Nhãn hiệu so với bản quyền: Những điểm khác biệt chính
1. Tác phẩm được bảo vệ như thế nào
2. Những gì họ bảo vệ
3. Chúng tồn tại trong bao lâu
4. Sử dụng tích cực
Trong bản tóm tắt
Một thương hiệu là gì?
Nhãn hiệu (TM) là tài sản trí tuệ bảo vệ logo, tên thương hiệu, khẩu hiệu, biểu tượng hoặc thiết kế giúp nhận dạng và phân biệt hàng hóa hoặc dịch vụ của doanh nghiệp. Về cơ bản, nhãn hiệu ngăn chặn người khác sử dụng các nhãn hiệu có thể gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng về nguồn gốc của sản phẩm hoặc dịch vụ.
Theo Đạo luật Nhãn hiệu năm 1994, nhãn hiệu có thể có nhiều hình thức khác nhau liên quan đến hàng hóa hoặc bao bì, như:
- Từ hoặc tên
- Chữ cái hoặc số
- Âm thanh
- Designs
- Màu sắc
- Hình dạng
Đăng ký nhãn hiệu giúp ngăn chặn người khác sử dụng sai danh tiếng của thương hiệu và doanh nghiệp. Tuy nhiên, để đăng ký nhãn hiệu thành công, nhãn hiệu đó phải đáp ứng một số yêu cầu sau:
- Nó phải mang tính khác biệt và có thể là một từ, logo, hình ảnh hoặc kết hợp cả hai.
- Đó không nên là tên thông thường hoặc tên địa danh.
- Nhãn hiệu đó phải độc đáo và không quá giống với nhãn hiệu đã có.
Làm thế nào để có được nhãn hiệu?
Trong khi nhãn hiệu có thể được sử dụng và bảo vệ theo luật chung mà không cần đăng ký, việc đăng ký nhãn hiệu của bạn với cơ quan chính phủ thích hợp (như USPTO tại Hoa Kỳ) mang lại các lợi ích pháp lý bổ sung. Đăng ký cung cấp sự bảo vệ trên toàn quốc, giúp giải quyết tranh chấp pháp lý và cho phép bạn sử dụng biểu tượng ®.
Vi phạm nhãn hiệu là gì?
Vi phạm nhãn hiệu xảy ra khi ai đó sử dụng một nhãn hiệu giống hệt hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với một nhãn hiệu đã đăng ký mà không được phép, đặc biệt là nếu điều đó khiến người tiêu dùng nhầm lẫn một thương hiệu này với một thương hiệu khác.
Ví dụ, nếu một công ty giày thể thao địa phương bắt đầu bán giày có logo tương tự như Nike swoosh, điều này có thể khiến khách hàng hiểu lầm rằng họ đang mua sản phẩm của Nike. Một tranh chấp nhãn hiệu gần đây liên quan đến Oatly (một thương hiệu sữa yến mạch toàn cầu) đưa một nhà sản xuất có trụ sở tại Anh ra tòa, tuyên bố tên và thương hiệu của họ quá giống nhau.
Tuy nhiên, Tòa án cấp cao đã xem xét lại vụ án và phán quyết chống lại thương hiệu đa quốc gia, bác bỏ cả khiếu nại về hành vi xâm phạm nhãn hiệu và “làm giả”.
Bản quyền là gì?
Không giống như nhãn hiệu, bảo vệ thương hiệu, bản quyền bảo vệ các tác phẩm gốc của sự thể hiện sáng tạo. Điều này bao gồm nghệ thuật, âm nhạc, sách, ảnh, phần mềm, v.v. Nếu bạn đã viết một cuốn tiểu thuyết, sáng tác một bài hát hoặc tạo ra một bức tranh, luật bản quyền đảm bảo rằng không ai khác có thể sao chép, tái tạo hoặc phân phối hợp pháp tác phẩm của bạn mà không có sự đồng ý của bạn.
Bảo vệ bản quyền là tự động khi bất kỳ ai tạo ra và sửa chữa tác phẩm của họ dưới dạng hữu hình. Mặc dù bạn không cần phải đăng ký tác phẩm của mình để được bảo vệ bản quyền, nhưng việc làm như vậy với cơ quan bản quyền của quốc gia bạn sẽ mang lại những lợi ích pháp lý bổ sung, đặc biệt là trong các trường hợp vi phạm.
Vi phạm bản quyền là gì?
Vi phạm bản quyền xảy ra khi ai đó sử dụng tác phẩm sáng tạo của bạn mà không được phép theo cách vi phạm quyền độc quyền của bạn. Điều này bao gồm:
- Sao chép hoặc phân phối tác phẩm của bạn mà không có sự đồng ý.
- Chuyển thể tác phẩm của bạn để tạo ra nội dung phái sinh mà không được phép (ví dụ: bản phối lại bài hát của bạn).
- Biểu diễn hoặc trưng bày tác phẩm của bạn ở nơi công cộng mà không có giấy phép hợp lệ.
Ví dụ: Nếu một công ty sử dụng ảnh từ danh mục ảnh của một nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp mà không xin phép thì đó là hành vi vi phạm bản quyền.
Nhãn hiệu so với bản quyền: Những điểm khác biệt chính
Trong khi nhãn hiệu và bản quyền bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, mục đích và phạm vi của chúng lại khác nhau đáng kể. Sau đây là phân tích:
1. Tác phẩm được bảo vệ như thế nào
Nhãn hiệu cung cấp sự bảo vệ toàn diện sau khi đăng ký chính thức. Bạn có thể bảo vệ tác phẩm của mình mà không cần đăng ký, nhưng không được đảm bảo. Nếu cơ quan đăng ký không có mục tiêu, họ sẽ bắt đầu quá trình đăng ký, thường mất khoảng bốn tháng. Khi thành công, chủ sở hữu nhãn hiệu sẽ có quyền hợp pháp để ngăn chặn người khác sử dụng hoặc sao chép tác phẩm của họ mà không được phép.
Mặt khác, bản quyền tự động áp dụng cho bạn hoặc doanh nghiệp của bạn ngay khi bạn tạo ra thứ gì đó nguyên bản. Vì nó cấp quyền bảo vệ ngay lập tức, nên bạn nên thêm biểu tượng bản quyền (©) vào bất kỳ thứ gì họ tạo ra—nó sẽ giúp bảo vệ tác phẩm của bạn dễ dàng hơn nếu ai đó sử dụng mà không được phép.
2. Những gì họ bảo vệ
Trong khi nhãn hiệu đảm bảo không ai khác có thể sử dụng biểu tượng, tên hoặc khẩu hiệu có thể gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng về nguồn gốc của hàng hóa hoặc dịch vụ, bản quyền cấp quyền độc quyền đối với việc sử dụng, sao chép và phân phối tác phẩm sáng tạo gốc. Sau đây là cái nhìn chi tiết hơn:
Nhãn hiệu bảo vệ những gì?
Nhãn hiệu là tất cả về bản sắc thương hiệu. Chúng giúp khách hàng nhận ra sản phẩm hoặc dịch vụ từ một công ty cụ thể. Ví dụ, biểu tượng Nike swoosh, logo quả táo cắn dở của Apple và mái vòm vàng của McDonald's đều là nhãn hiệu tượng trưng cho các thương hiệu tương ứng của họ.
Nhãn hiệu có thể áp dụng cho:
- Logo và biểu tượng đồ họa.
- Tên thương hiệu và tên sản phẩm.
- Các khẩu hiệu như “Just Do It” (Nike).
- Bao bì độc đáo, được gọi là bao bì thương mại.
Bản quyền bảo vệ những gì?
Bản quyền áp dụng cho bất kỳ tác phẩm gốc nào được cố định trong một phương tiện hữu hình. Điều này có nghĩa là ý tưởng của bạn phải được viết ra, ghi lại hoặc lưu ở một số định dạng để đủ điều kiện được bảo vệ. Ví dụ:
- Kịch bản bạn viết đã được giữ bản quyền.
- Bài hát bạn thu âm có bản quyền.
- Bức tranh hoặc bức ảnh bạn sáng tác đều có bản quyền.
Tuy nhiên, bản quyền không bảo vệ ý tưởng mà chỉ bảo vệ cách thức cụ thể mà ý tưởng đó được thể hiện.
3. Chúng tồn tại trong bao lâu
Nhãn hiệu sẽ không có ngày hết hạn miễn là chủ sở hữu sử dụng chúng một cách tích cực trong thương mại và gia hạn chúng định kỳ. Một số khu vực yêu cầu gia hạn sau mỗi mười năm, trong khi những khu vực khác yêu cầu gia hạn sau mỗi năm năm. Tuy nhiên, nếu không gia hạn nhãn hiệu thì bất kỳ ai cũng có thể lấy và đăng ký nhãn hiệu đó.
Ngược lại, bản quyền thường có hiệu lực trong suốt cuộc đời của tác giả cộng thêm 70 năm (thời hạn khác nhau tùy theo quốc gia). Sau thời hạn này, tác phẩm sẽ thuộc phạm vi công cộng, cho phép bất kỳ ai sử dụng mà không gặp rắc rối pháp lý.
4. Sử dụng tích cực
Một điểm khác biệt quan trọng nữa là việc sử dụng tích cực. Nhãn hiệu yêu cầu phải sử dụng liên tục trong kinh doanh. Nhãn hiệu có thể trở nên vô hiệu nếu bạn ngừng sử dụng nhãn hiệu trong một thời gian dài. Tuy nhiên, bản quyền không yêu cầu phải sử dụng tích cực. Tác phẩm sáng tạo của bạn được bảo vệ bất kể bạn có đang tích cực phân phối hay không.
Trong bản tóm tắt
Khi bảo vệ sở hữu trí tuệ, nhãn hiệu và bản quyền phục vụ các mục đích rất khác nhau. Các doanh nghiệp sử dụng nhãn hiệu để bảo vệ bản sắc thương hiệu của họ (logo, khẩu hiệu hoặc tên sản phẩm). Những người sáng tạo sử dụng bản quyền để bảo vệ các tác phẩm của họ, chẳng hạn như bài hát, sách hoặc phim.
Biết được sự khác biệt đảm bảo rằng thương hiệu và tài sản sáng tạo của bạn được an toàn, cho dù là xây dựng doanh nghiệp, viết sách hay sáng tác kiệt tác. Bằng cách tận dụng hiệu quả các biện pháp bảo vệ này, bạn có thể tập trung vào sự phát triển và sáng tạo mà không phải lo lắng về việc mất đi công sức khó khăn của mình do sử dụng sai mục đích hoặc bị đánh cắp.
